Ιστορική αναδρομή στην Ιστιαία

Η Ιστιαία είναι η έδρα του ομώνυμου Δήμου της Βόρειας Εύβοιας, ενώ πριν το 1998 ήταν η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας του νομού Ευβοίας. Γεωγραφικά βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού, στο κέντρο καταπράσινης και εύφορης πεδιάδας. Απέχει από τη θάλασσα 5 χιλιόμετρα, διαθέτει δε πάρα πολύ όμορφες και γραφικές παραλίες.

Ιστορική αναδρομή:

Η αρχαία πόλη της Ιστιαίας που αναφέρεται από τον Όμηρο ως «πολυστάφυλος Ιστιαία», δεν βρισκόταν στο σημείο που είναι χτισμένη σήμερα, αλλά δύο περίπου χιλιόμετρα δυτικά προς το μέρος των Ωρεών και του Ταξιάρχη. Η καινούρια πόλη όπως εμφανίζεται σήμερα άρχισε να δημιουργείται λίγο πριν από την Τουρκοκρατία στην Εύβοια (1470). Στον Τρωικό πόλεμο, κατά τον Όμηρο, η Ιστιαία έλαβε μέρος μαζί με τις σπουδαιότερες Ευβοϊκές πόλεις όπως ήταν η Χαλκίδα, η Ερέτρια, η Κήρινθος κ.α. Η ιστορία της Ιστιαίας αρχίζει πολύ πριν από την εποχή του Ομήρου. Είναι αυτονόητο εξάλλου ότι περιοχές σαν αυτή αποτελούν τον ιδανικό τόπο ανθρώπινης διαμονής. Ευρήματα από την περίοδο του 2.000 π.Χ. μαρτυρούν την ύπαρξη μεσοελλαδικών οικισμών, στην περιοχή μεταξύ Ιστιαίας και Ωρεών. Η επικρατέστερη εκδοχή για την προέλευση του ονόματος συνδέει την Ιστιαία με την θάλασσα θέλοντας το όνομα της πόλης να προέρχεται από τις λέξεις ιστίον= πανί ή ιστός= κατάρτι. Η μυθολογική εκδοχή θέλει την πόλη να ονομάζεται έτσι από την νύμφη Ιστιαία κόρη του Υριέα (γιό του Ποσειδώνα) και της Αλκιόνης, αδελφής του Ωρεού. Στον 5ο π.Χ. αιώνα Ιστιαιείς ίδρυσαν στην Ανατολική Ρωμυλία την αποικία Στενήμαχο, ενώ μετά την Ναυμαχία του Αρτεμισίου η Ιστιαία υπέστη μεγάλες καταστροφές από τις στρατιές του Ξέρξη που κατέλαβαν την πόλη και στρατοπέδευσαν εκεί για ένα μικρό διάστημα. Στα επόμενα χρόνια και μετά το τέλος των Μηδικών πολέμων η περιοχή της Ιστιαίας πέρασε μία σχετικά ειρηνική περίοδο, σαν σύμμαχος των Αθηναίων στην Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία. Στις αρχές του καλοκαιριού του 446 π.Χ., όπως μας πληροφορεί ο Θουκυδίδης, η Β. Εύβοια αποστάτησε από την Αθηναϊκή Συμμαχία. Η αποστασία αυτή οφείλεται μάλλον στην επιδίωξη των ολιγαρχικών φίλων της Σπάρτης να ανατρέψουν τους δημοκρατικούς φίλους της Αθήνας, παρά στην καταπίεση που προκαλούσε η Αθηναϊκή Συμμαχία. Αυτό συνάγεται από τα προνόμια που είχαν δοθεί στους Ευβοείς από τους Αθηναίους. Το σπουδαιότερο από τα προ-νόμια ήταν αυτό της επιγαμίας, του δικαιώματος δηλαδή να συνάπτουν γάμους με Αθηναίους και Αθηναίες ως ισότιμοι πολίτες με αυτούς της Αθήνας. Η αποστασία αυτή υπήρξε τραγική για την πόλη της Ιστιαίας, διότι έγινε ο κύριος αποδέκτης της οργής του Περικλή, που χωρίς δυσκολία κατέλαβε την Εύβοια επιβάλλοντας τιμωρίες. Οι κάτοικοι της Ιστιαίας εξορίστηκαν όλοι στην Θεσσαλία, ενώ τα κτήματά τους μοιράστηκαν σε 1000 ή 2.000 Αθηναίους κληρούχους. Η πόλη της Ι-στιαίας έμεινε τελείως ακατοίκητη και το ενδιαφέρον των Αθηναίων πέρασε στην παραθαλάσσια Ωρεό. Η Ιστιαία στη θέση που βρίσκεται σήμερα αρχίζει να εμφανίζεται με το όνομα «Ξηροχώρι», αρχικά στην απογραφή του 1474 και πολύ αργότερα μέσα από τα ποιήματα του περιηγητή μοναχού Δαπόντε στα μέσα του 17ου αιώνα. Λίγο πριν από την Επανάσταση η Βόρεια Εύβοια εντάχθηκε στην εμβέλεια των εδαφών που ήλεγχε και διοικούσε ο Αλή Πασάς. Η επαρχία της Ιστιαίας έμεινε στην δικαιοδοσία του Αλή Πασά μέχρι την μέρα της δολοφονίας του τελευταίου (Ιανουάριος 1822). Η Ιστιαία υπήρξε το θέατρο των πρώτων συγκρούσεων Ελλήνων και Τούρκων κατά την εθνεγερσία του 1821. Η 8η Μαΐου 1821 είναι η μέρα του ξεσηκωμού των Ελλήνων της περιοχής. Η οριστική ένταξη της πόλης στο νέο Ελληνικό κράτος έγινε τον Μάρτιο του 1833 μαζί με ολόκληρο το νησί της Εύβοιας. Έκτοτε η Ιστιαία ήταν η σημαντικότερη πόλη της Β. Εύβοιας. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα δεκάδες εθελοντείς Ιστιαιείς έλαβαν μέρος, ενώ κάποιοι από αυτούς έπεσαν στα πεδία των μαχών.

Στην Ιστιαία σήμερα λειτουργεί ένα πολύ ενδιαφέρον Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, δημιουργημένο και συντηρούμενο από τον Κυνηγετικό Σύλλογο της πόλης.